Mùa hè, với các CLB Premier League, là mùa của các thương vụ “bom tấn” nhằm gia cố sức mạnh. Và trong cuộc chạy đua vũ trang đó, Quy tắc Lợi nhuận và Bền vững (PSR), vốn đặt ra giới hạn về khoản lỗ của các CLB, sẽ chi phối mạnh mẽ.
 |
PSR LÀ GÌ VÀ VÌ SAO PSR CHI PHỐI VIỆC MUA SẮM?
Premier League 2024/25 đã khép lại, và mùa bóng mới sắp bắt đầu. 20 CLB sẽ tranh tài vào tháng 8 tới đã được xác định với chiến thắng kịch tính ở phút cuối của Sunderland trong trận chung kết play-off thăng hạng gặp Sheffield United.
Bất chấp hai tháng tới không thi đấu, sự hấp dẫn của giải Ngoại Hạng Anh vẫn chưa hề nguội lạnh, bởi đây là lúc các đội bước vào một cuộc “chạy đua vũ trang” rầm rộ trên thị trường chuyển nhượng hè.
Nhưng để có thể rộng đường tính toán mua sắm, mọi đội bóng cần đảm bảo sức khỏe tài chính, với một mốc “deadline” quan trọng là ngày 30/6. Đây là thời điểm kết thúc năm tài chính 2024-2025 đối với 15 trên tổng số 20 CLB Premier League mùa tới. Các trường hợp ngoại lệ bao gồm Arsenal, Liverpool, West Ham (năm tài chính của họ kết thúc vào ngày 31/5), Burnley, Sunderland (cả hai đều kết thúc vào ngày 31/7).
Ngày 30/6 càng trở nên quan trọng hơn do sự chi phối mạnh mẽ của Quy tắc Lợi nhuận và Bền vững (PSR), bộ quy định tài chính nhằm đảm bảo các CLB Premier League hoạt động lành mạnh, không chi tiêu vượt khả năng tài chính. Do có thể bị trừ điểm, cấm chuyển nhượng hoặc phạt tiền nếu vi phạm PSR, nên nhiều đội phải điên cuồng bán người vào những ngày cuối tháng 6 năm ngoái để tránh vi phạm PSR.
Mùa hè năm nay, tờ The Athletic đã làm một cuộc khảo sát sức khỏe tài chính của 20 CLB Premier League nhằm xác định vị thế của từng đội trước thời hạn 30/6. Cụ thể, Athletic đưa ra ước tính sơ bộ về số tiền mà mỗi CLB có thể thua lỗ trước thuế trong mùa giải 2024/25 dựa trên báo cáo tài chính 3 mùa liên tiếp (2022/22; 2023/24 và những dữ liệu gần nhất của mùa 2024/25) như quy định từ PSR.
Premier League quy định rằng tổng mức lỗ của các CLB trong 3 năm liên tiếp không được vượt quá 105 triệu bảng trừ phi họ có khoản các hạng mục được “miễn trừ”, chẳng hạn như chi phí cho Học viện, bóng đá nữ, SVĐ và cơ sở vật chất hay các hoạt động từ thiện, cộng đồng. Như vậy nếu một CLB báo cáo lỗ, nhưng phần lớn khoản lỗ đó nằm trong các danh mục miễn trừ thì vẫn được tính là hợp lệ và không bị phạt.
Mức lỗ “cho phép” của mùa 2024/25 sẽ phụ thuộc cả vào tình hình tài chính thực tế của 2 mùa trước đó. Ví dụ, nếu một CLB đã lỗ nhiều trong hai mùa giải trước thì mùa này họ sẽ không còn nhiều dư địa để lỗ tiếp. Ngược lại, nếu lãi hoặc lỗ ít, họ có thể lỗ nhiều hơn trong mùa này mà vẫn nằm trong ngưỡng 105 triệu bảng cho cả 3 năm tài chính.
TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA BIG 6+3
 |
| Mức lỗ trước thuế tối đa có thể của mỗi CLB Ngoại hạng Anh trong mùa giải 2024/25 mà không vi phạm các quy định PSR. Màu xanh là sẽ an toàn vào thời điểm “chốt sổ” 30/6, màu cam là có thể ổn, màu đỏ là nguy cơ vi phạm PSR rất cao. |
Arsenal (Giới hạn lỗ trước thuế mùa 2024/25: 97 triệu bảng)
Tổng lỗ trước thuế của Arsenal trong hai mùa giải qua là 69,8 triệu bảng. Nhưng trong đó, 35,2 triệu bảng khấu hao được coi là chi phí hợp lệ theo quy định PSR. Điều này giảm khoản lỗ của Pháo thủ xuống còn 34,6 triệu bảng trước khi tính thêm các chi phí được “miễn trừ” khác như đào tạo cầu thủ trẻ, chi phí cộng đồng và chi tiêu cho đội nữ.
Arsenal đã kiếm được hơn 50 triệu bảng lợi nhuận từ việc bán Emile Smith Rowe và Eddie Nketiah trong mùa 2024/25, cũng như một khoản kha khá từ Aaron Ramsdale. Hơn nữa, doanh thu từ Champions League cũng đạt khoảng 100 triệu bảng, khiến Arsenal có thể lỗ trước thuế 97 triệu bảng ở mùa 2024/25 và ít phải lo lắng về PSR trong mùa hè này.
 |
Aston Villa (Giới hạn lỗ: 15 triệu bảng)
Aston Villa cũng đã lỗ trước thuế 206,2 triệu bảng trong hai mùa giải qua và đây là mức thâm hụt cao nhất ở Premier League trong thời gian đó. Dù các thương vụ bán Moussa Diaby và Jhon Duran cũng như 70 triệu bảng tiền thưởng Champions League và những khoản tăng thu nhập khác mà Villa có được từ hành trình vào tứ kết mùa trước đã phần nào giúp ích, nhưng Aston Villa dự kiến chỉ có thể lỗ 15 triệu bảng trong mùa 2024/25.
Vị thế của đội bóng này đang ở thế “ngàn cân treo sợi tóc” và có lẽ HLV Emery sẽ phải tích cực bán cầu thủ trong tháng này trước khi nghĩ đến việc mua thêm.
 |
Chelsea (Giới hạn lỗ: 300 triệu bảng)
Thông qua việc bán nội bộ các khách sạn, bãi đậu xe và thậm chí cả đội nữ, Chelsea đã xoay xở từ vị thế PSR khá khó khăn thành một đội bóng có được “dư địa” thua lỗ khổng lồ mà không lo vi phạm PSR, ít nhất là ở đấu trường quốc nội.
Kết quả trước thuế của Chelsea trong giai đoạn 2022/23 và 2023/24 chứng kiến khoản lãi 38,3 triệu bảng, ngay cả trước khi bất kỳ chi phí nào được khấu trừ (và các khoản khấu trừ mà họ có thể thực hiện lại rất lớn).
Athletic ước tính Chelsea có thể lỗ 300 triệu bảng mà vẫn tuân thủ PSR của Premier League. Nhưng tình hình ở châu Âu lại khá khác, vì UEFA loại bỏ các giao dịch bán nội bộ. Chelsea đã và đang nỗ lực giải quyết vi phạm của họ mùa 2023/24, và một khoản lỗ lớn khác trong mùa giải 2024/25 (nếu có) sẽ càng khiến tình trạng sức khỏe tài chính của đội bóng này ở châu Âu thêm phức tạp.
 |
Liverpool (Giới hạn lỗ: 75 triệu bảng)
Kết quả trước thuế của Liverpool mùa 2023/24 là tệ nhất dưới thời chủ sở hữu Fenway Sports Group: Lỗ 57,1 triệu bảng. Cộng thêm khoản thâm hụt 9 triệu bảng một năm trước đó khiến tổng lỗ của đội bóng này lên tới 66,1 triệu bảng trong hai năm đầu tiên của chu kỳ PSR hiện tại.
Liverpool gần đây không được rót thêm vốn chủ sở hữu nên theo PSR, họ sẽ bị giới hạn ở mức lỗ tổng cộng 15 triệu bảng 3 mùa giải. Tuy nhiên, Liverpool có các chi phí hợp lệ lớn: Cơ sở hạ tầng của CLB này chiếm khoảng 16 triệu bảng chi phí khấu hao hàng năm, trong khi họ cũng vận hành một trong những hệ thống đào tạo trẻ đắt đỏ nhất ở Anh.
Do đó, ước tính Liverpool có thể lỗ 75 triệu bảng mùa 2024/25 mà vẫn tuân thủ PSR của Premier League. Trên thực tế, với doanh thu bùng nổ và lợi nhuận từ việc bán cầu thủ là 41,9 triệu bảng (gấp đôi so với mùa 2023/24), Liverpool cũng không phải quá lo lắng về sức khỏe tài chính.
 |
Man City (Giới hạn lỗ: 292 triệu bảng)
Khoản chi tiêu lớn trong kỳ chuyển nhượng tháng 1 của Man City đã làm tăng thêm hơn 20 triệu bảng khấu trừ (chưa kể các khoản tiền lương) vào chi phí của họ trong mùa 2024/25.
Man City ghi nhận lợi nhuận trước thuế đáng kể trong những năm gần đây, và số tiền thưởng bị mất tại giải quốc nội cũng như châu Âu sẽ được bù đắp, ít nhất là một phần, nhờ các khoản thu từ FIFA Club World Cup mùa hè này.
Tổng lãi của Man City trong hai mùa giải trước đó đạt 154,1 triệu bảng, chưa khấu trừ chi phí hợp lệ. Ước tính họ có thể lỗ gần 300 triệu bảng trong mùa giải 2024/25 mà vẫn hoàn toàn ổn thỏa với PSR.
 |
Man United (Giới hạn lỗ: 141 triệu bảng)
Tình hình tuân thủ PSR của Man United được tính toán dựa trên các tài khoản của công ty con Red Football Limited (RFL), chứ không phải công ty mẹ Manchester United plc vì RFL là thực thể trực tiếp điều hành hoạt động của đội bóng.
Đây là một yếu tố khá quan trọng, vì trong những năm gần đây, kết quả kinh doanh trước thuế của hai công ty này đã có sự khác biệt đáng kể. Trong mùa giải 2023/24, Manchester United plc đã lỗ 130,7 triệu bảng trước thuế; nhưng đối với RFL, mức thâm hụt chỉ là 36,2 triệu bảng.
Sau khi xem xét các chi phí hợp lệ, và điều chỉnh chênh lệch tỷ giá cũng như lãi suất nội bộ tập đoàn, ước tính Man United có thể lỗ khoảng 141 triệu bảng trong mùa giải 2024/25 và vẫn tuân thủ các quy tắc PSR của Premier League. Nói cách khác, họ sẽ ổn trong mùa hè này.
 |
Newcastle (Giới hạn lỗ: 83 triệu bảng)
Những rắc rối về PSR của Newcastle vào thời điểm này năm ngoái đã dẫn đến việc bán Elliot Anderson và Yankuba Minteh để thu về khoảng 60 triệu bảng nhằm cân bằng sổ sách. Tuy nhiên, mùa hè này đã bớt căng thẳng hơn nhiều, khi khoản lỗ trước thuế 71,8 triệu bảng của mùa giải 2022/23 sẽ không còn được tính vào mức lũy kế nữa. Ước tính Newcastle có thể lỗ 83 triệu bảng trong mùa giải 2024/25 mà vẫn tuân thủ quy định PSR của Premier League.
Nhưng Newcastle còn phải tính đến cả PSR của UEFA do được dự Champions League. Nếu Newcastle phải tuân theo giới hạn lỗ thấp hơn của UEFA, tình hình sẽ căng thẳng hơn nhiều, đặc biệt vì cơ quan quản lý bóng đá châu Âu yêu cầu điều chỉnh lợi nhuận được ghi nhận từ việc bán Anderson và Allan Saint-Maximin vào mùa 2023/24.
Dù vậy, Newcastle có thể vẫn ổn thỏa vào cuối tháng Sáu. Việc bán Miguel Almiron và Lloyd Kelly cho các đội bóng nước ngoài sẽ giúp giảm bớt con số lỗ của họ xuống dưới 83 triệu bảng.
Nottingham Forest (Giới hạn lỗ: 85 triệu bảng)
Những rắc rối về PSR của Nottingham đã để lại hậu quả rõ ràng trong mùa giải 2023/24, khi họ phải chịu án phạt trừ 4 điểm vì chi tiêu quá mức sau khi giành quyền thăng hạng vào năm 2022 (may thay, án phạt này không ảnh hưởng nhiều đến vị trí của Nottingham trên BXH mùa giải đó). Mùa 2024/25, một số bản hợp đồng góp phần gây ra án phạt đã “đền đáp” cho Nottingham khi giúp đội bóng kết thúc mùa giải ở vị trí thứ 7, qua đó đã mang lại thêm 34,2 triệu bảng tiền thưởng từ BTC Premier League.
Nottingham thực tế đã ghi nhận khoản lãi trước thuế 10,1 triệu bảng mùa giải trước, đây là kết quả của việc thu về hơn 100 triệu bảng từ việc bán cầu thủ. Cùng với sự cải thiện đáng kể về tiền thưởng quốc nội, có thể tin rằng họ sẽ không vượt quá giới hạn 85 triệu bảng lỗ cho phép ở mùa 2024/25.
Tottenham (Giới hạn lỗ: 277 triệu bảng)
Ban đầu, Tottenham có vẻ dễ gặp rắc rối với PSR khi ghi nhận khoản lỗ trước thuế lên đến 120,7 triệu bảng trong hai mùa trước đó (con số này sẽ được đưa vào tính toán PSR 2024/25). Thế nhưng, tất cả những lo lắng đó đều tan biến nếu biết rằng trong cùng hai mùa giải đó, Tottenham đã phát sinh 141,6 triệu bảng chi phí chi được khấu trừ, chủ yếu là khấu hao từ việc xây SVĐ mới. Những chi phí này sẽ giúp Tottenham có lợi nhuận từ góc độ PSR, ngay cả trước khi có bất kỳ khoản khấu trừ nào khác.
 |
Ước tính Tottenham có thể lỗ 277 triệu bảng trong mùa 2024/25, có lẽ khoảng 277 triệu bảng mà vẫn tuân thủ PSR nhưng vấn đề lớn hơn của họ trong mùa hè này là tìm kiếm tiền mặt thực sự để chi tiêu. May thay, việc có thêm tiền thưởng từ chiến tích giành quyền tham dự Champions League 2025/26 với tư cách là đội vô địch Europa League đã phần nào xoa dịu bớt những lo lắng đó.
Nguồn bài viết
Every Premier League club’s PSR situation: Who can spend and who should worry (The Athletic)
